W dawnej Japonii przywódcy rodów mieli słabą władzę nad swoimi terytoriami, którym stale zagrażały bandy rozbójników, wojowniczych mnichów i desperatów rozmaitej maści. W celu zapewnienia sobie ochrony (często przed napaścią innego rodu) musieli utrzymywać wojska. Niektórzy z nich dysponowali potężnymi siłami; byli to w istocie poprzednicy wielkich panów feudalnych. W spokojnym okresie Heian (794-1185) konflikty ucichły, ale u schyłku XIIw. Wybuchły zaciekłe walki między rodami Minamoto i Taira. Wojny nieuchronnie prowadziły do gloryfikacji wojownika, a otoczeni czcią bohaterowie wojny byli pierwszym wcieleniem samurajów.
Wielki bohater Minamoto Yoshitsune, który rozgromił w końcu Tairów w 1185r, został wzorem cnót samurajów, ale to jego Brat Yoritomo uczynił z samurajów kastę rządzącą krajem przez następnych prawie 700 lat.
W okresie Kamakura (1185-1333) powstało bushido (droga wojownika) – samurajski kodeks etyki, postępowania i strategii. Bushido nakazywało strzec honoru rodu nawet za cenę własnej zguby, dosłownie i przenośni. Gloryfikując poświęcenie, głosiło absolutną wierność feudalnemu panu. Pokutą za niegodne zachowanie, które ściągało hańbę na ród prowadząc do jego upadku, było seppuku (harakiri – rozcięcie brzucha), krwawy rytuał polegający na własnoręcznym rozcięciu jamy brzusznej.
Ostateczny cel arystokracji wojskowej – zjednoczenie kraju podzielonego między wielu panów toczących ze sobą wojny – został osiągnięty przez wojowników Odę Nobunagę (1534-1582), Toyotomiego Hideyoshiego (1536-1598) i Tokugawę Ieyasu (1542-1616). Choć Nobunaga wprowadził do uzbrojenia wojsk broń palną dostarczoną przez Portugalczyków, która na zawsze zmieniła sposób walki, samurajowie nigdy nie stracili szacunku do miecza, będącego podobnie jak zbroja, niezwykłym dowodem sztuki rzemieślniczej. W XVw samurajowie przyjęli zen (odmiana buddyzmu) gdyż pociągała ich surowość nakazów zen, wewnętrzna dyscyplina wymagana od wyznawców. Wtedy również ustanowili zasady władania mieczem, łucznictwa i sztuk walki.
W XVIIw. Pod wpływem konfucjanizmu nastąpiła rewizja kodeksu samurajów. Zmieniony kodeks przeniknął społeczeństwo, przyczynił się do umocnienia podziału klasy, przy czym najwyższą klasę stanowili wojownicy. Prowincjonalni gubernatorzy stali się daimyo (dosł. Wielki pan); w celu uniemożliwienia im zawiązywania spisków musieli na przemian spędzać rok w Edo, a rok w swoich dobrach lennych, ale w tym czasie, właściwie w charakterze zakładników, przebywały w stolicy ich rodziny. Mimo że cały czas w kraju panował pokój, samurajowie pozostali przy władzy aż do 1868r w którym restaurowano władzę cesarza.
Podobnie jak krzyżowcy z Europy, samurajowie cechowali się okrucieństwem, o którym nie pamięta masowa kultura. Z pewnością byli mistrzami w sztukach walki, ale ninja – zajmujący się głównie szpiegostwem i szkoleni we wspinaniu się na mury zamkowe w czasie oblężenia – są idealizowani w sposób przekraczający wszelką miarę.
W okresie władzy samurajów wzniesiono wspaniałe zamki i kwitnące miasta na podzamczach, powstał teatr no, ogrody zen, wprowadzono także ceremonię picia herbaty. Wielu wojowników, jak Ashikaga Yoshimitsu i Toyotomi Hideyoshi, było wielkimi mecenasami sztuki. Żyjący w XVIIw mistrz miecza, Miyamoto Musashi (zmarł w 1645r), był jednocześnie filozofem, pisarzem i świetnym malarzem. Dziedzictwo samurajów, będące także podłożem niektórych zbrodni armii japońskiej w czasie II wojny światowej, znajduje również swój wyraz w takich narodowych cechach Japończyków , jak powściągliwość i stoicyzm.
Brak komentarzy:
Prześlij komentarz